Materiaalverbruik en afval

Eigen organisatie

Hoewel de impact in de toeleveringsketen van CZ groep en binnen de eigen activiteiten gering is (en niet materieel), zien we kansen om positief bij te dragen aan verbeteringen op het gebied van circulair werken en leven. Wij geven hier via de uitvoering van zowel het CZ-milieubeleid als CZ-beleid Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI) invulling aan. 

Beleid

Ons milieubeleid geeft richting aan de manier waarop we omgaan met materiaalinstroom in onze organisatie. Het gaat dan om papier, water en facilitaire benodigdheden. Hiervoor hebben we verbruiksanalyses gemaakt. Vervolgens zijn besparingsplannen en -doelen vastgesteld, waarbij de focus ligt op het verhogen van de inkoop van circulaire producten en de scope van circulair inkopen te verbreden, onder meer naar meubilair.

In het milieubeleid is ook beleid geformuleerd over afval, aangezien onze werkzaamheden diverse afvalstromen veroorzaken. Het gaat dan hoofdzakelijk om papier, gft, restafval en in zeer beperkte mate schadelijke stoffen. Vanaf 2020 zijn er verschillende stappen gezet om ons afval te reduceren. In eerdere jaren is al sterk geïnvesteerd in het voorkomen van restafval, bijvoorbeeld door onnodige verpakkingsmaterialen uit te faseren en circulair in te kopen. Gelijktijdig is het proces van afvalscheiding geoptimaliseerd. In 2023 brachten we alle afvalstromen van begin tot eind in beeld en zijn vervolgacties hierop bepaald. We gaan daarbij uit van maximalisering van refuse, reduce, reuse, recycle & rot. Aan de vervolgacties worden doelen gekoppeld voor de periode tot en met 2025. Daarna volgen plannen om binnen afzienbare tijd tot zero waste te komen. 

Maatregelen en middelen

Om afval te reduceren, is afvalscheiding beter gefaciliteerd en faseren we wegwerpbekers en wegwerpmateriaal uit in het bedrijfsrestaurant. Deze bekers zijn vervangen door glas, daarnaast wordt afval beter gescheiden en we hebben in het bedrijfsrestaurant wegwerpartikelen enkel nog tegen betaling beschikbaar.

Doelen

We nemen als organisatie onze maatschappelijke verantwoordelijkheid door in het milieubeleid doelen ten aanzien van afval en circulair inkopen op te stellen. Met behulp van deze doelen willen we in 2024 5 procent reductie van afval behalen ten opzichte van 2023.

Resultaten

Het zorgveld

De zorgsector in Nederland neemt een aanmerkelijk deel van de consumptievoetafdruk voor haar rekening, blijkt uit recent onderzoek van het RIVM. De negatieve impact wordt voornamelijk veroorzaakt in de keten van zorg en specifiek bij ingekochte goederen en diensten. Groene inkoop en samenwerking in de waardeketen zijn essentieel om deze negatieve impact terug te brengen. 13 procent van de nationale consumptievoetafdruk voor abiotische grondstoffengebruik komt voor rekening van de zorgsector (waarvan 80 procent afkomstig uit farmaceutische en chemische producten). Daarnaast komt 7,5 procent van de nationale consumptievoetafdruk voor zoetwaterconsumptie voor rekening van de zorgsector. Ook van dit percentage is het merendeel afkomstig uit de farmaceutische en chemische producten. Daarnaast is de Nederlandse zorgsector verantwoordelijk voor 4,2 procent van de afvalproductie zoals deze berekend is in de nationale consumptieafdruk. Volgens onafhankelijk onderzoeksbureau Gupta produceert de zorg in Nederland jaarlijks 328.000 ton afval, waarin incontinentiemateriaal een groot aandeel heeft (28 procent). Groene inkoop en samenwerking in de waardeketen zijn essentieel om deze negatieve impact terug te brengen. Ook heeft CZ groep, als ondertekenaar van de Green Deal aan Duurzame Zorg 3.0 en als zorginkoper voor 4,1 miljoen verzekerden, de mogelijkheid om invloed uit te oefenen op het zorgveld.

Beleid

Ons zorginkoopbeleid is in lijn met de Green Deal Duurzame Zorg 3.0, waarbij we ons inzetten om de gestelde doelen op materiaalinstromen en afval te bereiken en het zorgveld te inspireren. Specifiek binnen ons inkoopbeleid voor hulpmiddelen, integreren we duurzaamheidscriteria in de contractering van leveranciers. Dit omvat maatregelen zoals het terugdringen van verpakkingen en het voorkomen van verspilling. In overeenstemming met de Green Deal Zorg, richten we ons ook op de herbruikbaarheid van hulpmiddelen. In 2024 zullen we een nieuw beleidsstuk Zorg ontwikkelen, waarin we de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) vereisten integreren. Binnen CZ groep is de Directeur Zorg verantwoordelijk voor de uitvoering van het beleid. 

Maatregelen en middelen

Ten aanzien van de instroom van materialen en afval in de waardeketen zorg, nam CZ groep verschillende maatregelen. We stimuleerden leveranciers doelmatig te leveren en verspilling zoveel mogelijk te voorkomen of te reduceren. Ook moedigden we het verduurzamen van het productieproces van hulpmiddelen aan. In zorginkoopgesprekken werd afgelopen jaar aan aanbieders gevraagd of zij bezig zijn met het maken van een afvalbeperkingsplan.

In 2023 is geïnvesteerd in scholing van onze zorginkopers via e-learnings, gesprekshandreikingen en verdiepingssessies, zodat wij beter in staat zijn gesprekken met zorgaanbieders te voeren over duurzaamheid. We reikten de CZ-zorgprijs voor duurzaamheid uit, waarmee we een podium geven aan best practices. De tweede en derde prijs ging naar initiatieven die specifiek bijdragen aan de vermindering van afval. Zo ging de tweede prijs naar verpleeghuis ‘de Archipel’ (in samenwerking met Lunet en Vitalis) voor hun Artificial Intelligence prullenbak ter vermindering van het afval van voedselresten. De derde prijs ging naar het OLVG ziekenhuis voor hun inzet op gedragsverandering om het gebruik van celstofmatjes te verminderen. Ook voerden we gesprekken in de sectoren met de grootste milieu-impact. Inkopers gingen met zorgaanbieders de dialoog aan over ambities, kansen en noodzakelijke verbeteringen op het gebied van duurzaamheid, waaronder de belangrijkste verduurzamingsacties met de meeste impact op reductie van afval en grondstofgebruik. In deze gesprekken sluiten we zoveel mogelijk aan bij de sector specifieke uitvoeringsplannen die zijn opgesteld door de brancheorganisaties, zodat eensluidende boodschappen elkaar kunnen versterken.

Doelen

Voor materiaalinstroom en afval volgen we de doelen van de Green Deal Duurzame Zorg 3.0 en het daaruit volgende uitvoeringsplan van Zorgverzekeraars Nederland. Met het hele zorgveld streven we naar 50 procent minder primair grondstofgebruik in 2030 ten opzichte van 2016 en willen maximaal circulaire zorg bereiken in 2050. Waar mogelijk kiezen we bewust voor herbruikbare middelen boven wegwerphulpmiddelen. Onze ambitie is tenminste 20 procent van de (medische) hulpmiddelen herbruikbaar te laten zijn in 2026.

CZ groep kijkt in hoeverre zij met haar beleid verspilling kan voorkomen en inzameling en heruitgave kan ondersteunen. We streven we ernaar dat er in 2030 zorgbreed gemiddeld gezien maximaal 25 procent van al het afval in en uit de zorg ongesorteerd restafval is. Ook streven we ernaar dat er in 2026 zorgbreed gemiddeld een reductie is van 25 procent ongesorteerd restafval ten opzichte van 2018. Als onderdeel van dit doel willen we het gebruik van luiers en incontinentiemateriaal met 5 tot 10 procent verminderen. Met deze doelen sluiten we aan op de afvalhiërarchie. Dit betekent dat het voorkomen of beperken van productgebruik en het daarmee ontstaan van afval voorrang heeft op hergebruiken, recyclen en – in niet-vermijdbare situaties – verbranden.