Externe ontwikkelingen

Verschillende externe ontwikkelingen zijn van invloed op ons beleid en onze bedrijfsvoering. In 2020 voerde de coronapandemie deze lijst aan. De impact hiervan was en is groot. Andere, structurele ontwikkelingen hebben echter onverminderd onze aandacht gekregen. Zoals de hoge druk op de medewerkers in de zorg, de aanhoudende stijging van de zorguitgaven en de toenemende digitalisering. Dit zijn en blijven topprioriteiten in onze strategie.

Coronapandemie

Eind februari werd in Nederland de eerste officiële besmetting met het nieuwe coronavirus, SARS-CoV-2, vastgesteld. Vanaf de eerste melding ging het snel. Binnen enkele weken kwam er hoge druk op de ziekenhuizen te staan en ging het land, om erger te voorkomen, in een ‘intelligente lockdown’. De pandemie had grote gevolgen voor het zorgveld en onze verzekerden en daarmee voor onze bedrijfsvoering (lees hier meer over onze rol in de coronacrisis en hier over werken in coronatijd). Aan het einde van 2020 is de pandemie nog niet voorbij en is opnieuw tot een lockdown overgegaan. In enkele landen is gestart met het vaccineren van bevolkingsgroepen. Nederland volgt in het eerste kwartaal van 2021. Een derde of vierde golf blijft voorlopig mogelijk. We anticiperen op eventuele ontwikkelingen door op basis van verschillende scenario’s relevante acties van onze zijde in kaart te brengen, al dan niet in samenwerking met de branche. We blijven nauw betrokken bij de organisatie van coronazorg in onze kernregio’s. Daarbij sturen we actief op oplossingen die de toegang tot de reguliere en planbare zorg zoveel mogelijk waarborgen en blijven we aandacht houden voor de continuïteit en stabiliteit van het zorglandschap in Nederland.

Druk op medewerkers in de zorg

De kwaliteit en toegankelijkheid van zorg valt of staat met de beschikbaarheid van voldoende en goed opgeleide zorgmedewerkers. De kwetsbaarheid daarvan heeft de coronacrisis het afgelopen jaar feilloos laten zien. Maar in de maatschappij is voor dit onderwerp al veel langer aandacht én zorg. We zien al jarenlang dat de zorgvraag aan het stijgen is en dat het personeelstekort oploopt. Steeds meer vacatures zijn moeilijk in te vullen, met name als het gaat om (gespecialiseerde) verpleegkundigen en verzorgenden individuele gezondheidszorg. De verwachtingen voor de middellange en lange termijn zijn niet rooskleurig. In de recente uitgave Zorg voor de toekomst (2020) zet de Sociaal-Economische Raad (SER) de uitdagingen scherp uiteen en laat zij zien wat de arbeidstevredenheid van de zorgprofessionals onder druk zet. CZ groep maakt zich hard voor structurele oplossingen, onder meer door sturing op de juiste zorg op de juiste plek, toepassing van goede technologie, verlaging van administratieve lasten en doelmatige inzet van zorg. Het werkplezier van de professional en het terugdringen van uitstroom moeten belangrijke thema’s zijn in het zorgveld. Wij hebben hier in ons inkoopbeleid en in onze Duurzame coalities met zorgaanbieders aandacht voor.

Stijging van zorguitgaven

Ook de stijging van de zorguitgaven in Nederland is een structureel punt van aandacht dat om oplossingen vraagt. Het Centraal Plan Bureau (CPB) verwacht voor de periode 2022-2025 een stijging van de collectieve zorguitgaven met in totaal 16 miljard euro tot het niveau van 100 miljard euro in 2025. Het grootste aandeel hiervan (56 miljard euro) wordt in het kader van de Zorgverzekeringswet uitgegeven. Hier zit in euro’s uitgedrukt ook de hoogste uitgavenstijging (+8 miljard euro). De hoge uitgaven voor de zorg zijn een bedreiging voor het voortbestaan van ons solidaire zorgstelsel waarin iedereen – gezond en ziek, jong en oud – met elkaar de kosten van zorg betaalt, ongeacht of je er zelf gebruik van maakt. Het beheersen van zorgkosten is dan ook van groot belang voor de toekomstbestendigheid van ons stelsel. Bij de inkoop van zorg sturen wij actief op zorgkostenbeheersing. Willen we op dit terrein echt impact maken dan hebben wij echter betere wettelijke randvoorwaarden nodig. Op dit moment worden er in de politiek nog onvoldoende duidelijke keuzes gemaakt. We blijven daardoor gevangen zitten in het dilemma tussen enerzijds de sociaal wenselijke keuzevrijheid voor verzekerden en anderzijds de noodzaak om keuzes te maken voor het in stand houden van ons solidaire zorgsysteem op de lange termijn. Dit dilemma moet opgelost worden. Tegelijkertijd zien we ook kansen in meer sturing vanuit het zorgveld zelf. Wij zoeken actief naar partners die de doelen van het systeem, waaronder kostenbeheersing, samen met ons centraal stellen. We werken met hen aan échte verbeteringen en kostenbesparingen waarbij de inzet van nieuwe zorgprocessen over domeinen heen een belangrijk aandachtspunt is.

Toenemende digitalisering

Als iets het afgelopen jaar duidelijk is geworden, is het dat digitalisering van grote toegevoegde waarde voor mens en maatschappij kan zijn. Niet alleen in ons dagelijks leven als consument en in ons werk, maar ook in de zorg. Met het tot stilstand komen van de reguliere en planbare zorg in de eerste coronagolf werd in hoog tempo gewerkt aan het anders organiseren van zorgprocessen om patiënten te kunnen blijven helpen. Digitale oplossingen als videobellen en telemonitoring werden verkend en ingezet. Op dit terrein zorgde de coronapandemie voor een vernieuwende impuls. De kunst is nu om deze impuls vast te houden en erop door te bouwen, en te onderzoeken hoe we van losse oplossingen tot structurele verbeteringen komen die niet naast maar in plaats van de oude zorgprocessen komen. Zodat ze optimaal bijdragen aan goede zorg- en serviceverlening aan patiënten, de ondersteuning van het zorgpersoneel en de beheersing van de zorgkostenstijging.

In verschillende hoofdstukken onder Realisatie vertellen we meer over onze inzet in de coronacrisis en onze structurele inspanningen om de nodige vernieuwingen in zorg voor patiënt en professional te realiseren.