Impact via de keten

Als zorgverzekeraar hebben wij de mogelijkheid om de hefboom van inkoop en contractering in te zetten om duurzaamheid te stimuleren. Niet alleen in Nederland maar ook daarbuiten. In 2019 hebben we in ons inkoopbeleid zorg diverse stappen gezet om een positieve bijdrage te leveren. Zo hebben wij de Green Deal Duurzame zorg 2.0 ondertekend en hebben we verdere voortgang geboekt op ketenverantwoordelijkheid in farmacie.

Green Deal Duurzame Zorg

In oktober 2019 ondertekende CZ groep als eerste zorgverzekeraar de Green Deal zorg 2.0. Met de ondertekening van dit document onderstrepen we onze bijdrage aan de versnelling van de verduurzaming van de zorgsector. We committeren ons aan een gezamenlijke inspanning om de zorg te verduurzamen door de CO2-emissie van de zorgsector terug te dringen, circulair werken te bevorderen, de hoeveelheid medicijnresten in oppervlaktewater en grondwater terug te dringen en door het creëren van een leefomgeving in en buiten zorginstellingen die de gezondheid van iedereen bevordert.

CZ groep geeft invulling aan de Green Deal vanuit onze ketenverantwoordelijkheid en door partnerships. Concreet werken wij nu aan onderstaande acties.

  • Wij bevorderen dat zorgverleners doelmatig omgaan met zorg. Vooral met zorgverleners in onze kerngebieden streven wij naar duurzame coalities waarin aandachtspunten zijn het voorkomen van onnodige zorg, het voorkomen, maar minimaal terugbrengen van verspilling van medicijnen en hulpmiddelen, zorg dichter bij huis organiseren en soms zelfs vanuit huis met bijvoorbeeld monitoring op afstand en eHealth. Wij zullen in deze duurzame coalities niet alleen kijken naar de zorg maar samen met de aanbieders ook naar duurzame bedrijfsvoering. Hierbij vragen we expliciet om duurzame klimaatdoelen op te nemen.

  • Fabrikanten van generieke geneesmiddelen die door ons gecontracteerd worden, moeten een duurzaamheidsverklaring ondertekenen. Die heeft niet alleen betrekking op mensenrechten, arbeid en corruptie maar ook op milieu op de productielocaties. Daarbij gaat het vooral om het voorkomen van ernstige milieuverontreiniging aldaar. Wij hebben de afgelopen jaren een voortrekkersrol genomen om de farmaceutische sector te verduurzamen en zullen dat de komende tijd ook blijven doen.

  • Wij streven naar realisatie van meer duurzame inkoop van antibiotica om resistentie zoveel mogelijk te voorkomen. Deze duurzame inkoop draagt bij aan het voorkomen van milieuverontreiniging en de gevolgen daarvan voor resistentie van mensen die in de buurt wonen van met antibiotica vervuilde rivieren (door ongefilterde lozingen rechtstreeks op de rivieren in India en China). Door voorkomen van antibioticaresistentie kunnen we vervolgzorg voorkomen.

Verbeteringen in Farma

Slechte omstandigheden op het gebied van arbeid en milieu bij de productie van geneesmiddelen in China en India waren in 2018 aanleiding voor CZ groep om in actie te komen op de farmaceutische productieketen. Wij willen als zorgverzekeraar geen onderdeel uitmaken van misstanden en zijn ons daarom in gaan spannen om ze te voorkomen.

In 2018 stelden we in dit kader een duurzaamheidsverklaring op die farmaceuten die leverancier binnen ons preferentiebeleid willen zijn, moeten ondertekenen. In deze verklaring zijn uitgangspunten meegenomen van de United Nations Sustainable Development Goals en de UN Global Compact. Tegelijkertijd hebben we het initiatief genomen om met meerdere stakeholders gezamenlijk de maatschappelijke problemen in de keten te onderzoeken en waar mogelijk oplossingen te vinden. Naast de industrie hebben we onder meer de ministeries van Volksgezondheid Welzijn Sport (VWS) en Buitenlandse Zaken (BZ) en de Sociaal-Economische Raad (SER) aangesloten. Met de gezamenlijke partijen hebben we de Universiteit van Amsterdam gevraagd om onderzoek te doen naar de geneesmiddelenketen. Uit dit onderzoek blijkt onder andere dat een goede mogelijkheid is om criteria op het gebied van milieu- en arbeidsomstandigheden toe te voegen aan de al lang bestaande en geaccepteerde Good Manufacturing Practice (GMP). Daarnaast noemen de wetenschappers de mogelijkheid om aan te sluiten bij het Pharmaceutical Supply Chain Initiative (PSCI), een verduurzamingsinitiatief van de industrie zelf. Een andere door de UvA genoemde optie is om aan te sluiten bij de praktijk in andere EU-landen zoals Zweden en Noorwegen, die een systeem van duurzaamheidscriteria met bonussen en audits hanteren. In het multistakeholderoverleg met de industrie, ministeries en de SER willen we de mogelijkheden graag verder onderzoeken en uiteindelijk tot een convenant komen waarin commitment op oplossingen wordt vastgelegd en concrete doelen worden gesteld. De uitvoering hiervan heeft in 2019 helaas vertraging opgelopen doordat in de overleggen bleek dat de industrie niet kon instemmen met toezicht door niet-gouvernementele organisaties (ngo’s). Zij onderzoeken nu de mogelijkheid van een industrie-initiatief. Vanwege deze wending hebben de ministeries en de SER zich voorlopig teruggetrokken. Mogelijk dat we in de nabije toekomst de partijen weer kunnen verenigen.

In het verlengde van het onderzoek dat de Universiteit van Amsterdam naar maatschappelijke problemen in de farmaceutische keten heeft verricht, onderzoekt CZ groep nu samen met MVO Nederland wat we kunnen leren van de ‘best practices’ in Noorwegen en Zweden. We verkennen de mogelijkheden om in onze geneesmiddeleninkoop specifieke duurzaamheidscriteria tegen antibioticaresistentie op te nemen, waarbij fabrikanten aantoonbaar actie ondernemen op mogelijke problemen. De uitdaging waar we hiermee worden geconfronteerd is dat strengere inkoopcriteria niet mogen leiden tot minder goede beschikbaarheid van medicijnen.