Nieuw vergoedingsmodel voor kankerbehandeling op maat

De gemiddelde patiënt bestaat niet. Vanuit die overtuiging werkt CZ groep samen met zorgaanbieders aan verschillende op de individuele patiënt gerichte behandelingen. Zo zijn we intensief betrokken bij een nieuw financieringsmodel voor kankerbehandeling op maat.

In de behandeling van kanker speelt zorg op maat – personalised medicine – een steeds grotere rol. Maar als het om een kleine groep patiënten gaat, is het lastig om grootschalig onderzoek te doen naar de werking van medicijnen. En dat maakt vergoeding ook moeilijk, want een behandeling wordt alleen vergoed als die bewezen effectief is. In een pilot waarin behandelaars, Zorginstituut Nederland, zorgverzekeraars en een medicijnfabrikant samenwerken, is hiervoor een oplossing gevonden.

Toegang tot medicijn voor individuele patiënt
CZ kwam op het idee voor een nieuw financieringsmodel door een vraag van prof. dr. Emile Voest van het Antoni van Leeuwenhoek (AVL). Samen met meer dan dertig andere ziekenhuizen onderzoekt het AVL in de DRUP-studie (Drug Rediscovery Protocol) of geregistreerde kankergeneesmiddelen mogelijk ook waarde hebben bij andere tumortypes met eenzelfde moleculair tumorprofiel, maar waarvoor ze niet geregistreerd zijn. “Het Antoni van Leeuwenhoek vroeg ons of wij na het sluiten van een cohort van de DRUP-studie – in dit geval voor het middel nivolumab – verdere behandeling konden vergoeden voor patiënten bij wie het middel blijkt te werken”, vertelt Anke Pisters–van Roy, arts Maatschappij en Gezondheid en medisch adviseur bij CZ. “Maar omdat deze behandelingen nog niet voldoen aan de stand van wetenschap en praktijk, zouden we daarmee enorme risico’s lopen. Aan de andere kant: we wisten dat een gedeelte van de uitbehandelde patiënten baat zou hebben bij het middel. Dus zijn we gaan puzzelen: hoe zorgen we ervoor dat patiënten geholpen kunnen worden en wij als zorgverzekeraar geen risico lopen? Dat resulteerde in een nieuwe en vooralsnog ongebruikelijke manier van werken: als zorgverzekeraar maakten we afspraken met de medicijnfabrikant. Samen dragen we het risico van een behandeling met een geneesmiddel dat niet geregistreerd is voor deze vorm van kanker.” Dankzij de afspraken is de DRUP-studie uitgebreid met een extra fase. De eerste 16 weken van die fase levert de fabrikant de geneesmiddelen kosteloos aan de patiënt. Als het middel aanslaat, nemen de zorgverzekeraars na 16 weken de kosten voor hun rekening.

Behandeling én financiering op maat
“Iedereen wint hierbij”, zegt Anke’s collega dr. Sahar Barjesteh van Waalwijk van Doorn-Khosrovani, adviserend apotheker. “Voor de fabrikant is het interessant omdat we onderzoeken of zijn medicijn voor een grotere groep kankerpatiënten gebruikt kan worden. De zorgverzekeraars vergoeden alleen als de verzekerden er ook daadwerkelijk baat bij hebben. En een uitbehandelde patiënt met de juiste zeldzame indicatie, krijgt dankzij de zorg op maat toegang tot een mogelijk passend medicijn. Daarnaast hebben oncologen meer middelen tot hun beschikking, en alle wetenschappelijke en klinische data worden verzameld. Dat levert enorm veel kennis en bewijskracht op over behandeling op maat en hoe we dat in de toekomst kunnen inzetten en financieren.” Dat is heel belangrijk, benadrukt Anke: “De gemiddelde patiënt bestaat niet. We gaan in de zorg echt naar behandelen op maat, ook op basis van biologische kenmerken. Soms worden bij ernstig zieke mensen behandelopties geprobeerd die we volgens de Zorgverzekeringswet niet mogen vergoeden. Terwijl de betreffende patiënt er misschien veel baat bij heeft! Nu we steeds meer op maat kunnen kijken of iets aanslaat, zou de betaling ook veel meer op maat kunnen. Met de afspraken die we nu maken hopen we niet alleen de patiënten in de pilot meer te bieden; we hopen ook op een brede doorbraak naar behandelen op maat én financiering op maat!”